30 August 2021

ဝူဟန်ကိုဗစ် ဩဂုတ် သုံးဆယ်။



စင်ကာပူက နိုင်ငံကလည်း သေး၊ ပညာတတ်က များ၊ အစိုးရကလည်း ထိထိရောက်ရောက် အုပ်ချုပ်နိုင်တော့ #ဝူဟန်ကိုဗစ် ကာကွယ်ဆေးကို နိုင်ငံလူဦးရေရဲ့ ၈၀% ထိုးပြီးပါပြီတဲ့။ ကမ္ဘာမှာ အများဆုံး ဆေးထိုးပြီးတဲ့ နိုင်ငံပါ။ 

.

ဒါတောင် ဒီနေ့ ဝူ၁၄၇၊ မနေ့က ဝူ ၁၅၅ယောက် အသစ်တွေ့ပါသတဲ့။ ဆေးမထိုးရသေးတဲ့ ၂၀% ထဲကလား၊ ဆေးထိုးပြီးသားထဲကလား သိချင်မိပါတယ်။ စလုံးလို နေရာမှာသာ ဝူမျိုးစိတ်သစ်ထွက်လို့ကတော့ တကမ္ဘာလုံး ပြာမယ်။ ဆေး ပီးနေတဲ့ ဝူဘဲ။ 

.



တကမ္ဘာလုံးအနေနဲ့ကြည့်ရင် #ဝူနာ များနေဆဲဘဲ။ ဝူ ၁၇၃သန်း ကျော်ပြီ။ ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်ကိုကြည့်ရင် တကမ္ဘာလုံး အနေနဲ့ လေးသန်းခွဲ ဝူတိုးတယ်။ အမေရိကားမှာတွင် တသန်းတိုးတယ်။ ဥရောပမှာ ကိုးသိန်းလောက်တိုးတယ်။ ဒီနိုင်ငံတွေမှာ ကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ကာကွယ်ဆေး လူအများစု ထိုးပြီးကြပြီ။ 

.

ဂျပန် ကိုရီးယား အော်ဇီ ဗီယက်နမ် ထိုင်း မလေးရှားတို့မှာလည်း ဝူနေကြတုံးပါ။ အဆိုးကြီးမဖြစ်ကြပေမယ့် စိတ်ချရတဲ့ အခြေအနေ မရကြသေး။ အော်ဇီမှာဆို ခုပုံအတိုင်းဆို အောက်တိုဘာလမှ အမြင့်ဆုံး ဝူမှာတဲ့။

.

မြန်မာပြည်မှာလည်း အဖြစ်နည်းလာပေမယ့် နောက်တကျော့ မဖြစ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ မပေါ့ဆကြပါနဲ့အုံး။ ခု အပြင်ထွက်သူ အတော်များနေတာ သတိထားမိတယ်။ အများစု မတ်စ်တပ်လို့ တော်သေးတယ်။ ကာကွယ်ဆေးတွေ မိမိအစီအစဥ်နဲ့ ထိုးဖို့လုပ်နေကြရပြီ။ ဆေးမှန်နည်းမှန် ဖြစ်ကြကောင်းပါရဲ့။

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။ 


19 August 2021

ဝူဟန်ကိုဗစ် ဩဂုတ် ဆယ့်ကိုး၊

 


ကမ္ဘာမှာ #ဝူနာ သန်း၂၁၀ ကျော်ခဲ့ပြီ။ သေဆုံး လေးသန်းလေးသိန်း ကျော်ခဲ့ပြီ။ ကာကွယ်ဆေးကြောင့် ဆေးထိုးထားတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ သေနှုန်း ကျခဲ့ပေမယ့် ဝူနှုန်းကတော့ ဒယ်လ်တာကြောင့် ပြန်မြင့်လာတယ်။

.

ယခုအထိ ဝူအများဆုံးဖြစ်တဲ့ (၃၈သန်းကျော်)  အမေရိကားမှာ တနေ့ဝူသစ် သိန်းကျော်တာ ရက်များလာပြီ။ သေနှုန်းကတော့ အရင်အကျော့ကလောက် မများတော့။ ဒီအကျော့မှာ ကလေးတွေ အဖြစ်များလာလို့ စိုးရိမ်နေကြတယ်။ ဆေးကုမ္ပဏီတွေ ကလေးအတွက်ပါ ကြိုးစားနေမှာပါ။ လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတချို့က ၁၂နှစ် အထိ ထိုးခွင့်ရထားပြီ။

.


ကာကွယ်ဆေးစထိုးတာ ရှစ်လရှိလာပြီဖြစ်တဲ့ အမေရိကားမှာ တတိယဆေး ထိုးဖို့ သမတဘိုင်ဒဲန်က ပြောလိုက်ပြီ။ လက်ရှိထိုးထားတဲ့ ဆေးတန်ခိုးက အချိန်နဲ့အမျှ လျော့လာလို့တဲ့။ အမေရိကားအတွက်တွင် ​ဆေး သန်းသုံးရာလိုမယ်။ အဲဒီသန်းသုံးရာလုံး ထိုးပြီးချိန်အထိ ဝူဗိုင်းရပ်စ် မပျောက်သေးရင် စတုတ္ထအကျော့ ထိုးရတော့မယ်။ ခုချိန်ထိ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ ရာနှုန်း ဆယ်ဂဏန်းမရှိသေးတဲ့ တိုင်းပြည်တွေ အများကြီးရှိသေးတဲ့အတွက် WHO ကတောင် သထိန်းနိုင်ငံတွေ စဥ်းစားပေးဖို့ တောင်းဆိုနေရပြီ။

.

အခြား နိုင်ငံတွေမှာလည်း ဝူကျော့နေတုံးပါ။ ကိုရီးယားဆို မနေ့က ဒုတိယအများဆုံး စံချိန်ဆိုလား။ ရေနွေးကြမ်းနဲ့ သံပုရာသီးသောက်လို့ ဘာမှမဖြစ်ကြတာဆိုတဲ့ ဗီယက်နမ်မှာ နေ့တိုင်း ဝူတသောင်းနီးပါး။ ထိုင်းနဲ့မလေးမှာ နေ့စဥ် နှစ်သောင်းနီးပါးက ခုထိ။ နှစ်နိုင်ငံ ဝူကင်းပြီဆိုပြီး သီးခြားနေလို့ရတဲ့ ကျွန်းနှစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဩစတေးလျနဲ့ နယူးဇီလန်လည်း လော့ဒေါင်းတွေ ပြန်ချနေရပြီ။

.

ရွှေပြည်မှာတော့ ဝူပြန်လျော့လာပြီ ထင်တာဘဲ။ ဇူလိုင် တတိယပတ်လောက် မဆိုးတော့။ ကာကွယ်ဆေး အထိုးခံဖို့ ရှာနေကြရပြီ။ ပြင်ပအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ဆေးရုံတွေက စီစဥ်နေသံကြားပေမယ့် ေဈးအသက်သာဆုံးက ငါးသောင်းဆိုတော့ မတတ်နိုင်သူတွေ ရှိနေအုံးမှာ။ 

.

တရုပ်ပြည်မှာ ဒယ်လ်တာကြောင့် ပြန်ဝူတာ မကြားရတော့ ''ဆေးရွေးမနေပါနဲ့ ကိုကိုရယ်'' ဘဲ ပြောပါရစေ။ တခုဘဲ သတိထားရမှာက ဆေးထိန်းသိမ်းရမယ့် နည်းစံနစ်ကို မသိတဲ့ စီမံခန့်ခွဲသူတွေနဲ့ ဝတ်ကြေတန်းကြေလုပ်မယ့် ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အစိုးရဆေးထိုး စီမံချက်ဘဲ။ ထိုးကားထိုး၏၊ မရ ဖြစ်နေမှာ စိုးတယ်။  

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။

08 August 2021

တိုကျိုအိုလံပစ်နဲ့ မြန်မာ၊
















 ဒီနေ့ပြီးမယ့် တိုကျိုအိုလံပစ် ဆုတံဆိပ်ဇယားပါ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆုတွေတွေ့နိုင်ပါတယ်။

.
ခေတ်သစ်အိုလံပစ်ကို ၁၈၉၆က စ ပြန်ကျင်းပခဲ့တာပါ။ လေးနှစ်တကြိမ်လုပ်လာတာ ဒီတကြိမ်က ၂၈ကြိမ်မြောက်ပါတဲ့။ ကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ချိန်တွေမှာ ရပ်ထားခဲ့ပါသေးတယ်။
.
မြန်မာ ဆုမရတာ ဒီတကြိမ်မှ မဟုတ်ပါ။ စိတ်မကောင်း မဖြစ်ကြပါနဲ့။ လွတ်လပ်ရေးရကတည်းက ပြိုင်လာတာ ဘာဆုမှကို မရဘူးသေးတာပါ။
.
ကြံဖန်ကြွားရရင် ၇၂ မြူးနစ်အိုလံပစ်မှာ အုပ်စုသုံးပွဲကန်ဘူးခဲ့တဲ့ မြန်မာဘော်လုံးအသင်း အသန့်ရှင်းဆုံးဆု ရဘူးတယ် မှတ်မိတာဘဲ။
.
မြန်မာ့အားကစား ကမ္ဘာကို လွှမ်းရမည်။

04 August 2021

ဝူဟန်ကိုဗစ် ဩဂုတ် လေး၊


ကမ္ဘာတခုလုံးအနေနဲ့ #ဝူနာ သန်း၂၀၀ ကျော်သွားပါပြီ။ မြန်မာပြည်မှာတွင် စာရင်းမကောက်နိုင်တဲ့ ဝူနာ အများကြီးကျန်တော့ အန္ဒိယ ဘရာဇီးအပါအဝင် ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ အများကြီး စာရင်းပျောက်နေအုံးမှာပါ။ 



.

ကာကွယ်ဆေးတွေကြောင့် သေသူလျော့လာတယ်ဆိုပေမယ့် နေ့စဥ်တသောင်းခန့် သေဆုံးနေတုံးပါ။ မနေ့ကဆို အင်ဒိုကအများဆုံး သေဆုံး။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာတော့ လျော့သွားပါပြီတဲ့။ သေဆုံးသူတွေထဲမှာလည်း စာရင်းကျန်နေတာတွေ ရှိမှာအသေအချာပါ။

.

အမေရိကန် တနိုင်ငံထဲမှာ မနေ့က တသိန်းကျော်ဝူပါတယ်။ ငါးရာခန့် သေပါတယ်။ စုစုပေါင်း သေဆုံးသူ ခြောက်သိန်းကျော်ခဲ့ပြီ။ ကိုဗစ်ဆိုတာ မရှိပါဘူး၊ နှစ်စဥ်ဖြစ်နေကျ တုပ်ကွေးတွေလို လူလေးငါးသိန်းဖြစ်ပြီး ပျောက်သွားမှာပါဆိုပြီး တာဝန်မဲ့စကားဆိုခဲ့တဲ့ သံပဒတ်ဟောင်း ဒေါ်နွယ်ထွမ်းကို သတိရတယ်။

.


ပြင်သစ်မှာ စတုတ္ထအကျော့တဲ့။ ပြန်လော့ဒေါင်းပြီ။ ကမ္ဘာဖြစ်နှုန်းဂရဖ်အရ ပဥ္စမအကျော့ စနေပုံဘဲ။ မြန်မာကတော့ တတိယအကျော့တဲ့။ နိုင်ငံတိုင်းလည်း ကျော့ပြီးရင်းကျော့တာ ကော့နေအောင်ခံကြရတယ်။

.


ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေထဲ ဩဇီတို့ ဂျပန် ကိုရီးယားတို့ပါ ပြန်ကျော့နေကြတုံး။ ဂျပန်ဆို လူမကြည့်ရတဲ့ အိုလံပစ်ပွဲ ကျင်းပနေချိန်၊ မနေ့ကတွင် တိုကျိုမှာ ဝူသုံးထောင်ကျော်သတဲ့။ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေထဲ အန္ဒိယမှာ လျော့လာပေမယ့် အရှေ့ဘက်ကနိုင်ငံတွေ ကော့နေတုံး။

.

ကူးစက်မြန်မျိုးစိတ်သစ် ကိုဗစ်ဒယ်လ်တာ တရုပ်ပြည်ရောက်သွားတာ သေချာပြီ။ ကိုဗစ်စခဲ့တဲ့ ဝူဟန်ရှိ လူ၁၁သန်းကို ပြန်စစ်မယ်။ မြို့တော် ပီကင်းမှာလည်း တချို့နေရာတွေ လော့ဒေါင်းလုပ်ထားပြီး လူတသန်းခန့် ပြန်စစ်မယ်။ အခြား ဆယ်နေရာကျော်မှာလည်း မျိုးစိတ်သစ် တွေ့နေတယ်။ လူဦးရေ လေးပုံသုံးပုံထိုးပြီးတဲ့ တရုပ်ကာကွယ်ဆေး ဒယ်လ်တာမျိုးစိတ်ကို နိုင်မနိုင် အားလုံးစောင့်ကြည့်နေရပြီ။

.

မြန်ပြည်မှာတော့ အဝူဆုံးအချိန်ကို လွန်ခဲ့ပြီထင်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်သဘောအရ အမြင့်ဆုံးတက်ပြီးရင် ပြန်ကျ၊ နှစ်များစွာ ပျောက်နေတတ်ပေမယ့် ဒီဝူဟန်ကိုဗစ်က ကျပြီး လပိုင်းအတွင်း ပြန်တက်လာတတ်တော့ တကမ္ဘာလုံး ဒုက္ခရောက်တာဘဲ။ ဆေးမအုပ်မိသေးခင် နောက်မျိုးစိတ်အသစ် ထွက်ထွက်လာတာ အားလုံးအတွက် ပြဿနာ။

.

မြန်ပြည်မှာ ပြန်ကျပေမယ့် ထိခိုက်မှုတွေ ကြားနေရတုံးပါ။ နေ့စဥ် စိတ်မကောင်းစရာတွေ ကြားနေတာ နှစ်ပတ်ကျော်ပြီ။ ဒီအတွင်း မြင်လွယ်တတ်လွယ် မြန်မာတွေဆိုတော့ ကိုဗစ်ကုနည်းတွေတောင် သိနေကြပြီ။ ဆရာဝန်တိုင်ပင်ဖို့မလွယ်ချိန် အသုံးဝင်ပေမယ့် တတ်နိုင်သမျှတော့ ဆရာဝန်နဲ့တိုင်ပင်ပြီး ကုစေချင်တယ်။ ပေးရတဲ့ဆေးတွေက ဆရာကိုင်တွေကြီးဘဲ မလို့ပါ။

.

စစ်အစိုးရက ဟန်ပြလား၊ ရှိတာလေး အလုပ်ပြတာလား မသိဘူး။ တနေ့ကို အသက်၆၅ ကျော် ဆယ်ယောက်လောက် ဟန်ပြထိုးပြနေတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်အတွင်း နာမည်ကောင်းခဲ့တဲ့ မီးသတ်ဌာနရဲ့ ဖေ့ဘုတ်က လူသိအောင် ရှယ်နေတယ်။ လူတွေကလည်း အထိုးမခံချင်သူတွေ ရှိနေတော့ သူ့ဟာနဲ့သူ ဟန်ကျနေပြန်ရော။ 

.

အပြင် အသင်းအဖွဲ့တွေ ဆေးရုံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ လုပ်နေတာတွေ တွေ့နေရပြီ။ တရုပ်ကုန်သည်အသင်းကြီးက စီစဥ်တာဆို နှစ်ကျော့ထိုးခပါအပြီး (ဒီလိုဘဲ နားလည်တာဘဲ) ကျပ်၅၀၀၀၀ ဆိုတော့ တတ်နိုင်သူတွေအတွက် မဆိုးပါ။ မတတ်နိုင်သူတွေလည်း ရှာကြံထိုးသင့်တာဘဲ။ ဖြစ်လာရင်ကုရမယ့် ဆေးဖိုး အောက်ဆီဂျင်ဖိုးနဲ့ ယှဥ်တွက်ကြည့်ရင် တန်တယ်ပြောရမှာဘဲ။ တခုဘဲရှိတယ်။ တရုပ်ဆေးဖြစ်မှာ ရာနှုန်းပြည့်။ အန္ဒိယကဆေး ကြိုးပမ်းနေတဲ့ အဖွဲ့တွေလည်းကြားတယ်။ ကျပ်သုံးသိန်းလောက် ကုန်နိုင်တယ်တဲ့။

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။