ပျူခေတ်ဝတ်ဆင်မှု တံဆိပ်ခေါင်း၊

 ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ တရက်နေ့နောက်ပိုင်း တံဆိပ်ခေါင်းထွက်မှာ စိုးနေသည်။ မစုဘဲ မသိမ်းဘဲလည်း မနေနိုင်။ တချို့ခေါင်းစဥ်တွေကျ မစုချင်သဖြင့် မထွက်တာအေးတာဘဲလို့ မှတ်ထားလိုက်သည်။ စက်တင်ဘာမှာ အသစ်ထွက်မယ်ဆိုတော့ စိုးရိမ်မိသည်။ ၂၇ ရက်နေ့မျိုးဆိုတာကလည်း အချို့မြန်မာတွေ အကြိုက် ရက်မဟုတ်လား။

.

သတင်းစာမှာ ထွက်မည့်အကြောင်းကြေညာတော့ ပျူခေတ်ဝတ်စားဆင်ယင်မှုတဲ့။ ထုတ်သင့်တဲ့ ခေါင်းစဥ်ပါဘဲ။ စီးရီးအဖြစ် အင်းဝခေတ် ပင်းယခေတ် စသဖြင့် ထုတ်ဦးမည်ကြားသည်။ ဟုတ်မဟုတ်တော့ မသိ။ အာဆီယံစတန်းဒတ်အဖြစ် တနှစ် တံဆိပ်ခေါင်းဆယ်ခေါင်း ထုတ်မည်ဆိုလားဘဲ။

.

တံဆိပ်ခေါင်းနှစ်မျိုး၊ ပျူခေတ် အမျိုးသားနှင့် အမျိုးသမီး တခေါင်းစီ။ နှစ်ရာကျပ်တန်ခေါင်း။ အထူးထုတ် FDC လည်း နှစ်မျိုးထုတ်သည်။ တံဆိပ်ခေါင်းအကြောင်း ရှင်းပြထားသော brochure ခေါ်မလား၊ pamphlet ခေါ်မလား၊ ကဒ်စာရွက်ရှည်လည်း ထုတ်သည်။ တရွက် နှစ်ရာကျပ်ဘဲ။ တံဆိပ်ခေါင်းကို မည်သည့်အချက်များကို အခြေခံပြီး မည်သို့စဥ်းစား၍ ထုတ်ကြောင်း ဒီဇိုင်နာအဖွဲ့အမည်များအပါအဝင် ရှင်းပြထားသည်များကို အင်္ဂလိပ် မြန်မာ နှစ်ဘာသာဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။ 

.

ရှင်းပြထားချက်အရ အတော်လေ့လာထားပုံပါ။ သို့သော် ပျူခေတ်ပစ္စည်း ကမ္ဘာကျော်တာ နှစ်မျိုးအနက် ပျူဒင်္ဂါးကို နောက်ခံထည့်ထားသော်လည်း ပျူပုတီးနေရာတွင် လောက်စာလုံးသာသာပုတီး ဆွဲပေးထားတာတော့ ပြခွင့်တကွက် လွတ်သွားသလို။

.

အဝတ်အစားကို သီးသန့်ပုံတွင် ထင်ရှားသော်လည်း နောက်ခံ မြေရောင် ပျူဒင်္ဂါးများခံလိုက်သောအခါ ရှုတ်ထွေးကုန်သည်။ ဒီဇိုင်းဆရာများသည် တံဆိပ်ခေါင်းအရွယ်ကို အဓိကထား စဥ်းစားပေးရပါမည်။ ဤစာရွက် သေးသေးလေးတွင် ထည့်ချင်သမျှ အားလုံး ထည့်ဖို့မဖြစ်နိုင်ပါ။

.

အဓိကအရောင်အဖြစ် ကမ္ဘာမြေကြီးအရောင် နီညိုရောင်နှင့် ရွှေရောင်ပျူခေတ်အဖြစ် အဝါရောင်များသုံးခဲ့သော်လည်း ပုံနှိပ်အဆင့် မကောင်းမှုကြောင့် မြန်မာတံဆိပ်ခေါင်းများထုံးစံ မွဲခြောက်ခြောက်ဖြစ်နေသည်။ ပိုဆိုးသည်မှာ မြန်မာလို ပျူခေတ်ဟု စာပါသော်လည်း အင်္ဂလိပ်လို Pyu Era စာသား မပါခဲ့။ 

.

မြန်မာတံဆိပ်ခေါင်းများ တိုးထုတ်လာတာ ကြိုဆိုပါသည်။ တိုးထုတ်လာသော ခေါင်းများ အဆင့်မှီစေချင်၍ မြင်တာများထင်တာများ ရေးပြခြင်းပါ။ အပစ်ဘဲမြင်နေတယ်လို့ မယူဆကြစေချင်ပါကြောင်း။ 

ဝူဟန်ကိုဗစ် စက်တင်ဘာ ဆယ့်ကိုး၊

အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနဲ့ စင်ကာပူရဲ့ ဝူအခြေအနေပါ။ ဂရဖ်နဲ့ရော ကိန်းဂဏန်းနဲ့ပါ ဖော်ပြထားပါတယ်။ Worldometer ကရတဲ့ စာရင်းပါ။

.

ဒီစာရင်းတွေအရ ထိုင်းနိုင်ငံက တရုပ်ပြည် ဝူဟန်မှစဖြစ်ချိန်ကနေ တနှစ်လောက်အထိ ဟုတ်တိပတ်တိ မဝူပါ။ ဒီနှစ် ဧပြီလောက်အထိ ဝူသုံးသောင်းလောက်သာရှိပြီး သေဆုံးတာ ရာဂဏန်းမရှိပါ။ ထိုင်းရိုးရာ ဆေးတွေကဘဲ စွမ်းသလိုလို၊ ထိုင်းတို့ယုံကြည်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ အဆောင်လက်ဖွဲ့တွေကဘဲ စွမ်းသလိုလိုနဲ့ အစိုးရကပါ ပေါ့ဆခဲ့ဟန် ရှိပါတယ်။ 

.

ဒီနှစ် ဧပြီမေလောက်မှ စဝူပါတယ်။ မြန်မာဘက်ကဘဲ ကူးသလိုလို၊ ကမ်ဘောဒီးယားဘက်ကဘဲ ကူးသလိုလိုနဲ့ တပြည်လုံးပြန့်ပါတယ်။ တနှစ်လောက် အချိန်ရပေမယ့် ကာကွယ်ဆေးကို အဆင်ပြေလုံလောက်အောင် ထိုင်းအစိုးရ မစီမံထားနိုင်ခဲ့ပါ။ ပြည်သူတွေ အဝူများမှ ဟိုကမှာရမလို၊ ဒီကမှာပြီးသလိုတွေ လုပ်ပြတယ်။ ဆန္ဒတွေ ပြကြတဲ့အထိ ဖြစ်ကုန်တယ်။ အဝူများမှ လော့ဒေါင်းတွေလုပ်တယ်။ အဝူများလာတဲ့ လေးငါးလအတွင်း ဝူတသန်းလေးသိန်းဖြစ်လာပြီး သေဆုံးသူ တသောင်းခွဲဖြစ်သွားတယ်။ ခုချိန်ထိ နေ့စဥ် တသောင်းခွဲလောက် ဝူနေတုံးဘဲ။

.

ထိုင်းမှာ အစိုးရ သေချာမစီမံနိုင်ပေမယ့် စင်ကာပူမှာ အစိုးရက သေချာစီမံပါတယ်။ စင်ကာပူမှာက ကမ္ဘာမှာ စဖြစ်တဲ့အချိန် စဝူခဲ့တာဘဲ။ ကျန်းမာရေးစံနစ် ကောင်းတာ၊ ဝူစည်းမျဥ်းတွေ အတင်းလိုက်နာစေတာ၊ လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်မှုပစ္စည်း ထောက်ပံ့နိုင်တာတွေကြောင့် ကမ္ဘာမှာ ဝူနည်းတဲ့အချိန် နည်းသွားခဲ့တယ်။ စည်းကမ်းစံနစ် ကောင်းတဲ့နိုင်ငံမလို့ အရင်ဆုံးထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်မယ်လို့ ထင်ခဲ့တယ်။ ပညာတတ်များပြီး စည်းကမ်းတင်းကြပ်တဲ့နိုင်ငံဆိုတော့ လုံးဝထိန်းထားနိုင်မယ့်နိုင်ငံလို့ ယူဆမိတယ်။

.

သို့သော်လည်း ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပတ်လောက်ကစ ပြန်ဝူလာတယ်။ မနေ့ကဆို တနေ့ထဲ ဝူတထောင် အသစ်တွေ့တဲ့အထိဘဲ။ စင်ကာပူလူဦးရေ အကျယ်အဝန်းအရဆို များတယ်လို့ ပြောရမယ်။ သို့သော် ကျန်းမာရေးစံနစ် ကောင်းတာနဲ့ ကာကွယ်ဆေးစီမံပေးနိုင်မှုတွေအရ သေနှုန်း အရမ်းနည်းခဲ့တယ်။ ဝူ ခုနှစ်သောင်းကျော်နဲ့ ေသသူ ခြောက်ဆယ်။ သေသူအများစုက ကာကွယ်ဆေး ထိုးမထားရသေးလို့ သိရတယ်။ 

.

ဒီနှစ်နိုင်ငံကို ကြည့်တာနဲ့တင် ဝူဟန်ကိုဗစ်ကို လျော့မတွက်ကြဖို့ လိုကြောင်းတွေ့မှပါ။ အလွန်ဂရုစိုက် ထိန်းတာတောင် လုံးဝစိတ်ချရပြီလို့ မပြောနိုင်ပါ။ ရိုးရာဆေးတွေ တန်ခိုးရှင်တွေ ခဏမေ့ထားပါ။ အခွင့်ရရင် ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားကြပါ။ အပြင်ထွက်ရင် မတ်စ်တပ်တာ၊ ပြန်လာရင် လက်ဆေးတာတွေ မလုပ်မဖြစ် လုပ်ကြပါ။ ဝူခဲ့ပြီဆိုရင် ဆေးကုသခ ကုန်ကျတဲ့အပြင် ရောဂါဒဏ်ကို ရက်ရှည်ခံကြရမယ်ဆိုတာ သတိချပ်ကြစေချင်တယ်။

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။ 

ဝူဟန်ကိုဗစ် စက်တင်ဘာ ဆယ့်ခြောက်၊

 

ကမ္ဘာမှာ #ဝူနာ ၂၂၇သန်း ကျော်သွားပြီ။ ခုရက်ပိုင်း တနေ့ကို ငါးသိန်းခြောက်သိန်း တိုးနေဆဲ။ လေးပုံတပုံက အမေရိကန်မှာ တိုးနေတာ။ အမေရိကန် ဆေးရုံတွေမှာ မနိုင်မနင်း ဖြစ်တာတွေ ကြားလာရပြီ။ အလကားဆေးထိုးပေးတာတောင် မထိုးသူတွေ အများကြီးတဲ့။

.

ကာကွယ်ဆေးက ပြဿနာတွေလည်း အမျိုးမျိုးကြားနေရပြီ။ ကာကွယ်ဆေးတွေ နှစ်ကျော့ထိုးပြီးပေမယ့် အချိန်နဲ့အမျှ အားပျော့လာလို့ နောက်တကြိမ်စီ အားဖြည့်ဖို့ဆေး ဘူစတာရှော့ ထိုးဖို့လိုသတဲ့။

မော်ဒါးနားဆေးကုမ္ပဏီက ကြေညာတဲ့အတွက် ပိုသတိထားစရာ ဖြစ်လာတယ်။ WHO က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကာကွယ်ဆေး တကြိမ်မှ မထိုးရသူတွေ ရှိနေလို့ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထပ်မထိုးစေချင်သေးဘူး။

.

အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ အတန်းငယ်ကျောင်းတွေ ပြန်ဖွင့်ပြီ။ ကလေးတွေအတွက် ကာကွယ်ဆေး စိတ်မချရသေးလို့ ရှုတ်ထွေးနေတုံး။ တချို့ဆေးက ၁၂နှစ်အထက် ထိုးခွင့်ရှိပြီ။ ကျောင်းတချို့ကလည်း ကာကွယ်ဆေးထိုးရမယ့် နောက်ဆုံးရက် ကြေညာတယ်။ မထိုးရင် မတက်ရဘူးတဲ့။ 

.

အာရှနိုင်ငံအချိုး့မှာတော့ ကျန်းဝန်ထမ်းတွေနဲ့ လူအများနဲ့ ထိတွေ့ရမယ့် ဝန်ထမ်းတွေ အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေး ထိုးဖို့လုပ်နေကြတယ်။ ပြည်သူတချို့ မထိုးရသေးပေမယ့် ကျန်းမာရေးစံနစ် ထိခိုက်လို့ မဖြစ်ဘူးဆိုပြီး အကြောင်းပြပါတယ်။

.

ကိုဗစ်ကြောင့် ခရီးသွားစီးပွားထိခိုက်တာ တနှစ်ကျော်လာပြီ။ ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ ပြန်စမ်းဖွင့်ကြပေမယ့် အောင်မြင်တာ မတွေ့ရသေးဘူး။ ခရီးသွားဝင်ငွေ အများစုရတဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက ေအာက်တိုဘာထဲ ဆေးထိုးထားသူ Qစရာ မလိုဘဲ ဝင်ခွင့်ပြုဖို့ လုပ်နေပြီ။ ထိုင်းပြည်သူအများ ဆေးထိုးပြီးဖို့ အတင်းလုပ်ပေးနေတယ်။ မလေးရှားတို့ ဖိလစ်ပိုင်တို့လည်း ပြင်ဆင်နေပြီ။ 

.

ကမ္ဘာမှာ တကျော့ပြန်လျော့သလိုဘဲ မြန်မာမှာ ဝူလျော့လာပြန်ပြီ။ အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်အရ တနေ့ သုံးထောင်ခန့်တော့ ရှိနေသေးတယ်။ ရပ်ကွက်တွေထဲ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနေသလို မိမိ အစီအစဥ်နဲ့ ထိုးနေကြသူတွေလည်း ရှိတယ်။ လုံးဝ အလှမ်းဝေးနေသူတွေ ရှိနေယုံမက မိမိအိမ်မှာ မနေရဘဲ ​​ေရှာင်နေရသူတွေလည်း သိန်းချီရှိနေတော့ လူအများစု ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးဖို့ မနီးစပ်သေးပါ။

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။

ဝူဟန်ကိုဗစ် စက်တင်ဘာ ကိုး၊

ကမ္ဘာမှာ #ဝူနာ ၂၂၃သန်း ကျော်ခဲ့ပြီ။ တနေ့ကို ခြောက်သိန်း ခုနှစ်သိန်း ဝူနေတုံးဘဲ။ Worldometer ဂရဖ်ဇယားအရ တကြိမ်ပြန်လျော့လာပြီ။ အရင်နှစ်ကြိမ်လောက် ဝူမများခဲ့တာလည်း သိသာတယ်။

.

ပိုသိသာတာက ဝူကြောင့် သေနှုန်းပါဘဲ။ ဂရဖ်မှာ ကြည့်လိုက်ရင် အရင်နှစ်ကြိမ်နီးပါး ဝူခဲ့ပေမယ့် သေနှုန်း အရင်နှစ်ကြိမ်ထက် သိသာစွာ လျော့တာတွေ့မယ်။ ဆေးကုနည်း သိလာတာကြောင့် ဖြစ်မယ်ထင်တာဘဲ။

.

ဝူနှုန်းပြန်ပြန်တက်ရခြင်းအကြောင်းက ကူးစက်မြန် မျိုးစိတ်သစ်ကြောင့်ရယ်၊ ကာကွယ်ဆေး (အခွင့်ရယက်နဲ့) မထိုးသူတွေကြောင့်ရယ် ဖြစ်မယ်။ ခုထိကို အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ထိုးဖို့လက်မခံသူတွေ ရှိနေသေးတယ်။

.

ကာကွယ်ဆေး ထိုးထားရင် ဝူအသည်းအသန်ဖြစ်တာ မရှိလို့ဆိုတယ်။ ဝူကူးနိုင်သေးတယ်။ သာမန်အဖျားလောက်နဲ့ ပြီးသွားမယ်၊ အသည်းအသန် အဆင့်အထိ မရောက်နိုင်ဘူးလို့ ပြောကြတယ်။ စင်ကာပူရဲ့ ဆေးထိုးနှုန်း ဝူကူးနှုန်း ဝူသေနှုန်းတွေအရ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

.

အမေရိကားမှာ ကာကွယ်ဆေးအားကိုးနဲ့ နွေရာသီ ခရီးတွေထွက်ကြ၊ ပွဲတွေကျင်းပခဲ့ကြပြီ။ နောက်ဆက်တွဲတွေ ဒီနှစ်ပတ်လောက်အတွင်း သိသာမှာဘဲ။ ထူးမဝူလာဘူးဆို အိုကေပြီလို့ ပြောလို့ရပြီ။ ကျောင်းတွေပြန်ဖွင့်တော့ ဆေးမထိုးရသေးတဲ့ ကလေးတွေစီမှာ အဝူများမှာ စိုးရိမ်နေကြတယ်။ 

.

လက်ရှိအခြေအနေကြည့်ရတာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဝူဗိုင်းရပ်စ် မပျောက်သရွေ့၊ သို့မဟုတ် (herd immunity) လူတွေ ဝူပီးတဲ့အထိ ကာကွယ်ဆေး ထပ်ထိုးနေရမှာလား မသိ။ သထိန်းနိုင်ငံတွေ ပြဿနာမရှိပေမယ့် လူဦးရေရဲ့ ဆယ်ရာခိုင်နှုန်းအောက်တောင် ပထမအကြိမ် ကာကွယ်ဆေးမထိုးရသေးတဲ့ မြန်မာပြည်လို နိုင်ငံတွေအတွက် ရင်လေးစရာဘဲ။ 

.

မြန်မာပြည်မှာတော့ ကိုယ့်အဆက်အသွယ်နဲ့ကိုယ် ထိုးနေကြတာဘဲ။ ပိုက်ဆံကုန်ပြီး အလိမ်မခံရပါစေနဲ့ ဆုတောင်းတယ်။ ပိုက်ဆံကုန်တာထက် အာနိသင်မရှိတဲ့ဆေးဆို အလကားဖြစ်တဲ့အပြင် အန္တရယ် ရှိနိုင်သေး။ အစိုးရအစီအစဥ်က တရက် တနေရာ လူဆယ်ယောက်လောက်ဘဲ ထိုးတာဆိုတော့ တပြည်လုံးအတွက် အဝေးကြီး။

.

ဝူဟန်ဘေးကင်းဝေးကြပါစေ။

စိနအစိုးရနှင့် ဧရာဝတီသတင်းဌာန၊

    ၈၈ နောက်ပိုင်း ထိုစဥ်က စစ်အစိုးရနဝတကို ဝေဖန်ဖို့ ပြည်ပသတင်းဌာနတခု ပေါ်လာခဲ့သည်။ ထိုင်းအခြေစိုက် ဧရာဝတီသတင်းဌာနဖြစ်သည်။ အတော်လည်း အောင်မြင်ခဲ့သည်။ NLDပါတီနှင့် ပြည်သူများဖိနှိပ်ခံရပုံကို သတင်းလွှင့်လေ့ရှိသည်။ စစ်အစိုးရက အမေရိကန် CIAက ငွေကြေးထောက်ပံ့သော သတင်းဌာနဟု စွတ်စွဲသော်လည်း ညင်းဆိုခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် စွတ်စွဲမှု မှန်ကန်ကြောင်း ပေါ်လာသော်လည်း စစ်အစိုးရ နဝတကို ထောက်ပြသော သတင်းဌာနအဖြစ် ပြည်သူများက လက်ခံခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ NLD အစိုးရ တက်လာသောအခါ ထူးဆန်းစွာပင် NLD နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ထိုးနှက်တိုက်ခိုက်လာသည်။ တခါတရံ အတော်အောက်တန်းကျသော ထိုးနှက်မှုများပင် လုပ်တာတွေ့ရခဲ့သည်။ ပြည်သူအများစုက စာရင်းမသွင်းသော သတင်းဌာနဖြစ်သွားခဲ့သည်။

.

စိနအစိုးရသည် ၈၈ နောက်ပိုင်း စစ်အစိုးရကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး စီးပွားရေးအမြတ် ထုတ်ခဲ့သည်။ မြန်မာ့ သယံဇာတများကို အောက်ဈေးဖြင့်နှိုက်ပြီး တရားမဝင် ကုန်သွယ်မှုများဖြင့် အကျိုးရှိခဲ့သည်။ လာဘ်ငွေလိုချင်သည်ကလွဲ၍ ဘာမျှမမြင်တတ်သော စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများဖြင့် ပေါင်းကာ အကျိုးအမြတ် အရမ်းများသော စာချုပ်များ ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ တကမ္ဘာလုံးက ဆန်ရှင်ဖြင့် ပိတ်ဆို့ထားချိန် လက်နက်ခိုးရောင်းခြင်းဖြင့် စစ်အစိုးရကို သက်တမ်းရှည်စေခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်သူတွေ အများစုက စိနအစိုးရကို လုံးဝ လက်မခံနိုင်သည့် အခြေသို့ ရောက်ခဲ့သည်။

.

ယခုတကြိမ် စစ်ကောင်စီက အာဏာသိမ်းမှုတွင်လည်း စိနအစိုးရ မြှောက်ပင့်ပံ့ပိုးမှု ပါသည်ဟု မြန်မာအများစု ယုံကြည်ခဲ့သည်။ သို့သော် ခုနှစ်လ အကြာတွင် အံ့အားသင့်စရာ ပေါ်လာခဲ့သည်။ စိနအစိုးရရဲ့ အထူးသံတမန် မြန်မာပြည်လာသည့်ကိစ္စ မြန်မာဘက်က မထုတ်ပြန်ခဲ့။ စိနဘက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ကို ဧရာဝတီက သာသာထိုးထိုး ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဧရာဝတီသတင်းဌာနကို စိနတို့ ဝယ်လိုက်ပြီလား။ တကယ်ဘဲ စိနအစိုးရက စစ်ကောင်စီနဲ့ အဆင်မပြေ ဖြစ်နေပြီလား။ ဤသတင်းကို ဧရာဝတီက ဖော်ပြခဲ့လို့ မယုံကြည်ကြသလို စိနအစိုးရ လုပ်ရပ်ကိုလည်း မြန်မာအများစုက သတိထား စောင့်ကြည့်နေတုံးသာ ဖြစ်သည်။

.

စိနအစိုးရကိုရော ဧရာဝတီကိုရော အပြည့်မယုံပါ။ သူတို့ လုပ်ရပ်များအရ သူတို့အကျိုးအတွက်သာ လုပ်တတ်သူများလို့ သတ်မှတ်ထားသည်။ သို့သော် လောလောဆယ် အခြေအနေတွင်မူ ''မိမိရန်သူရဲ့ရန်သူသည်  မိမိမိတ်ဆွေဖြစ်သည်'' ဟု နှလုံးသွင်းမိပါကြောင်း။